Cha Stan Swamy, một linh mục Dòng Tên 84 tuổi người Ấn Độ, và là nhà đấu tranh cho quyền của người bản địa và những người bị gạt bên lề ở bang Jharkhand, miền đông Ấn Độ, đã qua đời hôm thứ Hai. Cha trút hơi thở cuối cùng vào lúc 1h30 chiều tại bệnh viện Holy Family ở Bandra, Mumbai, nơi Cha được đưa vào điều trị hơn một tháng trước.
Đức Hồng y Oswald Gracias của Bombay viết trong một tuyên bố ngắn: “Chúng tôi vô cùng đau buồn trước sự ra đi của cha Stan Swamy. Chúng tôi tạ ơn Chúa vì cuộc sống và sự dấn thân của cha Stan đối với những người dân bản địa nghèo và cuộc đấu tranh của họ”. Đức hồng y là Chủ tịch Hội đồng Giám mục Công giáo Ấn Độ (CBCI) cũng than phiền rằng “Việc bắt giữ cha Stan thật đau lòng”. “Theo luật tội phạm Ấn Độ, một người là vô tội cho đến khi bị chứng minh là có tội. Chúng tôi mong đợi vụ việc được đưa ra và sự thật được công bố.”, Đức Hồng y viết.
Bị bắt
Cơ quan Điều tra Quốc gia của Ấn Độ (NIA) – đơn vị phụ trách các hoạt động chống khủng bố và bạo loạn theo Bộ Luật Phòng Chống Các Hoạt Động Bất Hợp Pháp gây nhiều tranh cãi (UAPA), đã bắt giữ Cha Swamy vào ngày 8 tháng 10 tại Bagaicha, một trung tâm hoạt động xã hội của Dòng Tên ở ngoại ô Ranchi, thủ phủ của bang phía đông Jharkhand.
Ngày hôm sau, Cha Swamy bị đưa đến nhà tù Taloja, gần Mumbai. Cha bị bắt vì cáo buộc có liên hệ với quân nổi dậy Maoist, những kẻ được cho là đứng sau vụ bạo lực phân biệt giai cấp ở làng Bhima Koregaon ở bang Maharashtra vào tháng 1/2018, khiến một người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Mười lăm người khác, bao gồm các nhà tri thức, luật sư, viện sĩ, nhà hoạt động văn hóa và một nhà thơ, cũng bị liên lụy trong trường hợp tương tự.
Các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và nhiễm Covid-19
Vì bệnh Parkinson, cha Stan gặp khó khăn trong đời sống hàng ngày, kể cả việc uống nước từ ly; cha phải nhờ đến các bạn tù trợ giúp trong những nhu cầu cơ bản khác. Ngoài ra, cha còn bị khiếm thính và các chứng bệnh liên quan đến tuổi tác khác.
Tòa án NIA đã từ chối bảo lãnh cho Cha hai lần, buộc Cha phải kháng cáo lên Tòa án Tối cao Bombay hai lần để được tại ngoại. Tuần thứ hai của tháng 5, những người thân trong gia đình đã yêu cầu trả tự do cho Cha vì lý do Cha đã bị nhiễm Covid-19 và thậm chí không thể nói chuyện với luật sư của mình. Khi nghe lời thỉnh cầu tại ngoại của Cha vì lý do sức khỏe vào ngày 21 tháng 5 thông qua một video, Tòa án tối cao Bombay đã nhận thấy sức khỏe cha Swamy đang suy yếu và đề nghị Cha điều trị tại bệnh viện chính phủ hoặc tư nhân. Nhưng Cha đã từ chối lời đề nghị và nói rằng tất cả những gì Cha muốn là được tại ngoại để trở về nhà. “Tôi thà đau khổ, có thể chết rất nhanh nếu điều này tiếp diễn,” Cha nói. Cha giải thích rằng khi Cha đến nhà tù, cơ thể Cha “vẫn hoạt động tốt”, nhưng trong hơn 7 tháng ở trong tù, sức khỏe của Cha “đã chững lại và suy yếu dần”.
Hội nghị các bề trên thượng cấp Dòng Tên vùng Nam Á (JCSA) cũng thông báo về cái chết của Cha Swamy. JCSA cho biết Cha đã trải qua đợt điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt của Bệnh viện Holy Family ở Mumbai, nơi Cha được chuyển từ nhà tù Taloja theo lệnh của Tòa án Tối cao vào ngày 28/5. Vị linh mục ốm yếu có kết quả dương tính Covid-19 hai ngày sau đó.
JCSA nói rằng “Tòa án tối cao Bombay đang xem xét một số khiếu nại nhằm yêu cầu bảo lãnh và sự vi hiến của bộ luật UAPA, vào ngày 5 tháng 7 khi luật sư của Cha Stan Swamy thông báo ngài đã qua đời”. JCSA cho biết: “Cha bị ngừng tim lúc 4h30 sáng thứ Bảy và tình trạng trở nên tệ hơn sau đó.
Giáo Hội Ấn Độ tưởng nhớ cha Swamy
Trong một tuyên bố, Đức Hồng Y Gracias lưu ý rằng “cha Stan đã làm việc không mệt mỏi cho những người kém may mắn và bị áp bức, trao cho họ một cảm thức về phẩm giá và nâng cao nhân phẩm”. Đức Hồng y cho biết chính ngài đã tận mắt chứng kiến “sự cống hiến của các linh mục cho những con người bộ tộc bị bóc lột”. “Dù công việc này có những thử thách riêng nhưng cha Stan đã dành hết tâm sức cho người nghèo”. Ngài hy vọng rằng “sự thật sẽ sớm được công bố và tên của cha sẽ được minh oan khỏi mọi âm mưu tội phạm”.
Tổng Giáo Phận Ranchi cầu nguyện cho cha Swamy
Tổng giáo phận Ranchi nơi cha Swamy phục vụ đã ca ngợi ngài như là “người đấu tranh cho quyền của người bộ lạc, cho công lý và là biểu tượng của lòng dũng cảm”. Trong bản tuyên bố được ký bởi Đức Tổng Giám mục Felix Toppo của giáo phận Ranchi và Giám mục Phụ tá Theodore Mascarenhas cho biết “Việc cha Swamy, một người đang chịu đau khổ vì mắc bệnh Parkinson, bị bắt ở tuổi 84, bị từ chối bảo lãnh trong hơn 7 tháng, thậm chí không được phép uống thuốc và cuối cùng bị nhiễm Covid trong tù, tự nó là một phản ánh đáng buồn về những ai đã bắt người vô tội này cũng như các tòa án từ chối cho cha ấy tại ngoại”. Bản tuyên bố viết rằng “’Con vẹt bị nhốt trong lồng’ giờ đây cất tiếng hót trên trời nhưng máu của nó là trên tay chúng ta. Nguyện xin Chúa ra tay trợ giúp để mang lại công lý cho tất cả những nạn nhân vô tội vì sự vô cảm, thù hận và bất công. Chúng ra đã mất cha Stan Swamy nhưng chúng ta vẫn hy vọng vào Thiên Chúa công bình.”
Tỉnh dòng Tên Jamshedpur, tỉnh dòng của cha Swamy, cũng bày tỏ “cảm giác đau đớn và hy vọng sâu sắc” trước cái chết của “người tôi tớ trong sứ mệnh công lý và hòa giải”. Trong một bài viết trên Facebook, Cha Jerome Cutinha lưu ý rằng “Đấng ban sự sống” đã giao cho Cha Swamy “một sứ mạng làm việc giữa những người Advasis [bản địa], Dalits [bị áp bức] và các cộng đồng bị thiệt thòi khác để người nghèo được sống và sống trọn vẹn với danh dự và phẩm giá của họ”. “Vào lúc này, các tu sĩ Dòng Tên tiếp tục cam kết làm theo di sản của cha Stan trong sứ mạng công lý và hòa giải,” Cha Cutinha viết.
Sự dấn thân của cha Swamy
Cha Swamy đã phủ nhận mọi cáo buộc chống lại mình. Cha nói rằng Bhima Koregaon là “nơi mà tôi chưa bao giờ đến trong suốt cuộc đời mình”. Tuy nhiên, nhận thấy mình sắp bị bắt, Cha đã công bố một video thông điệp giải thích tình trạng của mình. Cha nói rằng những gì đang xảy ra với Cha không phải là điều gì đó độc nhất hoặc chỉ xảy ra với bản thân mình. “Đó là một quá trình rộng lớn hơn đang diễn ra trên toàn đất nước.” Cha nói “Những nhà trí thức, luật sư, nhà văn, nhà thơ, nhà hoạt động và những nhà lãnh đạo phong trào sinh viên lỗi lạc, tất cả đều bị tống vào tù chỉ vì họ bày tỏ sự bất đồng chính kiến…”.
Tuy nhiên, điều này không làm lu mờ quyết tâm để theo đuổi niềm xác tín của Cha. “Tôi rất vui khi trở thành một phần của quá trình này vì tôi không phải là một người quan sát im lặng,” Cha nói trong video. Cha giải thích rằng có nhiều vấn đề, chẳng hạn như việc di dời và chuyển nhượng đất đai vì khai thác mỏ, xây dựng các nhà máy và đập nước khi thành lập bang Jharkhand vào năm 2000.” Trong khi đó, những người dân sở hữu vùng đất đó lại không được bàn hỏi. Cha kêu gọi các nhà hoạt động trẻ sử dụng các quy tắc hoặc luật lệ của quốc gia trao quyền cho người bản địa trong các vấn đề liên quan đến đất đai và lãnh thổ của họ.
Sinh ngày 26 tháng 4 năm 1937, Cha Swamy gia nhập Dòng Tên vào ngày 30 tháng 5 năm 1957. Cha được thụ phong linh mục vào ngày 14 tháng 4 năm 1970. Cha khấn cuối trong Dòng Tên vào ngày 22 tháng 4 năm 1981. Cha qua đời vào ngày 5 tháng 7 năm 2021, vì thế trở thành tù nhân lớn tuổi nhất của Ấn Độ bị buộc tội khủng bố phải chết khi bị giam giữ và chờ tại ngoại.
Chuyển ngữ từ Vaticannews: JB Hoàng Lê Công Đức, SJ
